Gebze Smart Solar’dan bir işçi: İliç’te sermaye katliamı
Merhaba dostlar. Ben Gebze Smart Solar fabrikasında çalışan bir metal işçisiyim. Erzincan'ın İliç ilçesinde Çöpler Altın Madeni’nde geçtiğimiz Şubat ayında altın ayrıştırma işleminin ardından biriktirilen siyanürlü toprağın kayması sonucu 9 işçi toprak altında kalmıştı. Cansız bedenleri toprak altından hala çıkarılmadı!
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), Türk Tabipleri Birliği (TTB), Türkiye Barolar Birliği (TBB) gibi meslek odaları ve siyasi partilerin tüm uyarılarına rağmen kapatılmak bir yana kapasite artırımı yapılan, bu katliamın gerçekleştiği maden, Anagold şirketine ait. Anagold şirketinin yüzde 80 hisseye sahip büyük ortağı SSR Mining isimli ABD’li madencilik tekeli. Yüzde 20 hisseli küçük ortak ise istibdad rejiminin oligark sermaye gruplarından Çalık Holding bünyesinde yer alan Lidya Madencilik. 2018’de Anagold Madencilik için taşınan sülfürik asit İliç sokaklarına dökülmüştü, İliç Cumhuriyet Başsavcılığı 21 Ağustos 2019’da kovuşturmaya yer olmadığına karar vererek, Anagold’u suçsuz buldu. 21 Haziran 2022’de siyanür içerikli solüsyon taşıyan boru hattında oluşan hasar nedeniyle yaklaşık 20 metreküp siyanürlü atık çevreye yayılmış, olay Erzincan Valiliği’nce doğrulanmıştı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı 16 Milyon 441 Bin lira ceza kesmiş, şirketin faaliyetleri geçici süreliğine durdurulmuştu. Sonrasında ne oldu? Anagold Madencilik Şirketi, 3 aylık geçici duruştan sonra Çöpler Altın Madeni’nin kapasitesini iki katına çıkardı. İstibdad rejimi 2015 yılında verdiği 1 milyar 337 bin lira tutarındaki yatırım teşvikini az bulmuş olacak ki ilerleyen tarihte 7,2 milyon dolarlık vergi borcunu silmiş. Aynı zamanda bu şirketin, işçilerin canını, halkın sağlığını ve çevreyi hiçe sayan her türlü yasa dışı işlemine de dokunulmazlık sağlamış.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), Türk Tabipleri Birliği (TTB), Türkiye Barolar Birliği (TBB) gibi meslek kuruluşları bu şirkete karşı defalarca yargıya gitmiş. 2022 yılında güvenlik için gerekli tedbirlerin alınmadığına dair bilirkişi raporları mahkemeye ulaşmış. Herhangi bir yaptırım uygulanmamış, dönemin Çevre ve Şehircilik Bakanı olan Murat Kurum’dan maden sahasının genişlemesine yönelik Çevre Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu raporunun onayını almışlar ve katliama giden yolun önünü istibdat eliyle açmışlar.
9 işçinin siyanürlü toprak kayması sonucu hayatının kaybettiği göçüğü Anagold Maden Şirketi ‘yaşanan elim olay’, istibdad rejimi ise ‘yaşanan bu felaket’ olarak adlandırıyor. Bu ne bir elim olaydır ne de bir felakettir. Bu bir katliamdır! İstibdat rejimi ve onun oligark sermaye gruplarından Çalık Holding ile emperyalist ABD şirketi olan SSR Mining Maden şirketinin el ele vererek meydana getirdiği bir katliamdır. Bu katliam sadece 9 işçinin hayatını kaybetmesiyle kalmamıştır. 2010 yılından itibaren İliç bölgesinde siyanürden kaynaklı ölüm oranları artmıştır, kurulan siyanür havuzlarının üzerinden uçan kuşlar dahi ölüp havuza düşüyor. Bölgedeki tarım ve hayvancılık faaliyetleri durmuş durumda. Aktif fay hattının üzerinde Fırat nehrine 300 metre uzaklıkta olan madenden nehre siyanür bulaşmadığını söyleyen Ali Yerlikaya ve istibdat rejimi daha önce olduğu gibi şimdi de sömürgeci maden şirketini koruyup kolluyor ve halktan gerçekleri saklıyor ve TMMOB’un İliç’te inceleme yapmasını engelliyor.
Sahada oluşan çatlakları işçiler gördüğü ve yetkilileri uyardıkları halde önlem almadılar. Bu katliam göz göre göre gelmiştir, bu katliam ne ilktir ne de son olacaktır. AKP iktidarının 2004 yılında Maden Kanunu’nu değiştirmesiyle birlikte, emperyalist şirketler gözünü Türkiye’ye dikti. 2004 yılında ülkede sadece 138 uluslararası maden şirketi faaliyet yürütürken, bu sayı 2023’te 773’e çıktı. Bu tekellerin Türkiye’de faaliyet yürütmeleri için “Yerli ve Milli” bir şirketle ortaklık kurma zorunlulukları var. Bu ortaklıklar tabi ki Çalık Holding gibi istibdad rejiminin oligark sermaye grupları ile kuruluyor. Anagold’a ait Çöpler Altın Madeni gibi siyanür ile altın arayan 80’in üzerinde maden var! Anagold 2020’den bu yana yaklaşık 1,5 milyar dolar gelir ve 334,6 milyon dolar kâr elde etti. Bu emperyalist tekellerin ve onların yerli işbirlikçilerinin doymak bilmez kâr hırsı yüzünden işçimizin, köylümüzün ve doğamızın katliamına göz yummayacağız, bu emperyalist ve yerli işbirlikçilerine geçit vermeyeceğiz. Örgütlü mücadele ile emperyalistler bu topraklardan defedilecek, madenler işçi denetiminde kamulaştırılacaktır.
Gebze Smart Solar’dan bir işçi
Bu yazı Gerçek gazetesinin Mart 2024 tarihli 174. sayısında yayınlanmıştır.
