Prag’da öncü deprem

3 Eylül Cumartesi günü, Prag’da 70 bin kişi Çek hükümetinin Ukrayna savaşında Avrupa Birliği (AB) ve ABD’nin politikalarını körce izlemesine karşı bir miting yaptı. Gösteriye katılımın yüksek olmasına yol açan birkaç faktör var. Bunların başında savaş dolayısıyla Rus gazının kesilmesine bağlı olarak bütün AB ülkelerinde olduğu gibi Çekya’da da hayat pahalılığının hızla artması geliyor. Miting düzenleyicileri savaş konusunda “tarafsızlık” politikası ve Rusya ile doğrudan gaz pazarlığı talep ediyor. Ayrıca hükümetin ay sonuna kadar istifasını koşul olarak öne sürüyor, aksi takdirde daha güçlü eylemler tehdidi yapıyor.

Düzenleyiciler politik yelpazenin uç partileri. Özgürlük ve Doğrudan Demokrasi Partisi adını taşıyan göç karşıtı, sağ uçtan bir parti ile eski Doğu Avrupa ülkelerindeki eski iktidar partileri arasında hâlâ en güçlüsü olan Komünist Parti. İlki Ukrayna savaşından ayrıca Ukraynalı göçmenler dolayısıyla şikâyetçi. Çekya’da 400 bin Ukraynalı göçmen yaşıyor.

Bütün bunlardan dolayı, bu harekete ilerici damgası vurmak mümkün değil. Ama bütün Avrupa halkları gibi Çek halkının da NATO’nun Ukrayna provokasyonunun doğurduğu güçlüklere karşı tepki içinde olduğunu açıkça gösteriyor.

Avrupa halkları erken harekete geçti

Bu kış bütün Avrupa’da bir hoşnutsuzluk kışı olacak. Mesele sadece hayat pahalılığı değil. Kışın yeterli ısınma sağlanamayacak, soğuktan dolayı doğal gaz ve elektrik talebi artınca sanayide de darboğazlar yaşanacak. Halk bir yandan enflasyon ve ekonomik küçülme ile boğuşurken bir yandan da soğuktan, hastalıktan ve özellikle yaşlılarda gereksiz ölümlerden çekecek. Sonunda birçok ülkede ciddi kitlesel tepkiler ve mücadeleler neredeyse kaçınılmaz. Buna İtalya gibi ülkelerde Rusya’ya çok farklı yaklaşan partilerin iktidara geçmesi ihtimali eklenince AB ülkeleri sarsıntı üzerine sarsıntı yaşayacak. Prag mitingi bu bakımdan bir öncü deprem olarak önem taşıyor.